آغوز یا کلستروم، اولین شیری است که پس از زایمان ترشح می‌شود. این نام از واژه “آغاز” به معنای شروع و ابتدا گرفته شده است. آغوز برای رشد، نمو و سلامت اولیه کره اسب حیاتی است.
ترکیب غنی: آغوز سرشار از مواد مغذی ضروری برای کره اسب است، از جمله:
- هورمون‌ها و فاکتورهای رشد
- آنتی بادی ها
- مواد مغذی و اسیدهای آمینه ضروری
- پروتئین های فعال زیستی
- فاکتورهای ایمونولوژیک و آنتی اکسیدان ها
- ویتامین ها به ویژه ویتامین A
- مواد معدنی
فهرست مطالب
تغذیه کره اسب تازه متولد شده
شیر مادیان سرشار از مواد مغذی ضروری برای رشد و نمو کره اسب در 6 تا 9 ماه اول زندگی است. کره اسب در ماه اول زندگی تقریباً به طور کامل به شیر مادرش وابسته است. شیر مادر تمام مواد مغذی مورد نیاز کره را برای رشد و تکامل اندام‌های بدنی‌اش فراهم می‌کند. در شرایط طبیعی، مادیان‌ها ممکن است تا بیش از یک سال به کره خود شیر بدهند.
بیشترین میزان تولید شیر مادیان 30 تا 60 روز پس از تولد کره است. در این دوره، مادیان می‌تواند روزانه 12 تا 15 لیتر شیر تولید کند. این مقدار شیر حدود 21 تا 25 درصد وزن بدن کره را تشکیل می دهد و نشان دهنده اهمیت حیاتی شیر مادر در تغذیه کره اسب است.
ترکیبات آغوز اسب:
در مقایسه با شیر معمولی، غلیظ تر است. ترکیب آغوز در 24 ساعت اول پس از زایمان به طور قابل توجهی تغییر می کند. با شروع تولید شیر، محتوای پروتئین آغوز به تدریج کاهش می یابد و در مقابل، میزان لاکتوز (قند شیر) به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد. تا حدود سه هفته پس از زایمان، ترکیب شیر مادیان نسبتاً پایدار می شود و تا پایان دوره شیردهی به همین شکل باقی می ماند.
نقش آغوز در سلامت کره اسب ها
آغوز حاوی ترکیبات زیست‌فعال است که به هضم چربی‌ها و پروتئین‌ها کمک می‌کند. این ماده همچنین دارای آنتی‌بادی‌هایی است که برای انتقال ایمنی غیرفعال به کره ضروری هستند. سطح آنتی‌بادی در آغوز حدود 100 برابر بیشتر از شیر مادیان است.
در بدو تولد، سیستم ایمنی کره اسب هنوز کامل نیست. بنابراین، آنتی‌بادی‌های موجود در آغوز برای محافظت نوزاد در برابر عوامل بیماری‌زای محیطی و تقویت سیستم ایمنی در حال رشد او ضروری هستند. چرا که انتقال ایمونوگلوبولین‌ها (پروتئین‌های حامل آنتی‌بادی) به جنین در رحم صورت نمی‌گیرد و باید از طریق آغوز به کره منتقل شوند.
هنگامی که یک کره متولد می‌شود، در ابتدا به آغوز مادرش متکی است تا از بیماری‌های رایج در امان بماند و سیستم ایمنی‌اش را توسعه دهد. ایمونوگلوبولین‌ها حدود 60 درصد از پروتئین موجود در آغوز را تشکیل می‌دهند. اما غلظت آنها در حدود 12 ساعت پس از زایمان کاهش می‌یابد. بنابراین، کره فقط می‌تواند در 6 تا 12 ساعت اول زندگی، ایمونوگلوبولین‌ها را جذب کند.
شیر اسب نسبت به شیر گاو و انسان، محتوای انرژی کمتری دارد که به دلیل مقدار محدود چربی و کربوهیدرات آن است. همچنین مقدار لاکتوز شیر اسب کمتر از شیر انسان و شیر گاو کمترین مقدار لاکتوز را دارد. با این حال، کره‌ها به دلیل شیردهی مکرر، بیش از نیمی از کالری روزانه خود را از لاکتوز دریافت می‌کنند.
علاوه بر این، آغوز رشد روده را بهبود می‌بخشد و تنظیم حرارت بدن (توانایی حفظ دمای ثابت) را در کره‌ها افزایش می‌دهد.
اینگونه میتوان این بخش را ویرایش و روان‌تر نوشت:
عوارض عدم دریافت آغوز در کره اسب
اگر کره اسب ایمونوگلوبولین‌های کافی از آغوز دریافت نکند، منجر به عدم انتقال ایمنی غیرفعال می‌شود و در نتیجه کره بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های تهدیدکننده حیات قرار می‌گیرد، از جمله:
بیماری های گوارشی و تنفسی و …
در چنین شرایطی، کره اسب به دلیل ضعف سیستم ایمنی، آسیب‌پذیری بیشتری در برابر عوامل بیماری‌زا از خود نشان می‌دهد. بنابراین، دریافت کافی آغوز و ایمونوگلوبولین‌های موجود در آن برای سلامت و بقای کره در روزهای نخست زندگی بسیار حیاتی است.
ارزیابی کیفیت آغوز اسب و میزان انتقال ایمنی به کره
برای ارزیابی اینکه آیا کره اسب مصونیت کافی از آغوز دریافت کرده است، میتوان کیفیت آغوز را بررسی کرد. کیفیت آغوز با میزان محتوای ایمونوگلوبولین آن تعیین می‌شود که از طریق اندازه‌گیری سطح IgG، فراوان‌ترین نوع آنتی‌بادی، قابل ارزیابی است.
ترکیب آغوز ممکن است تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند نژاد و رژیم غذایی مادر اسب قرار گیرد. اکثر کره‌ها در دو ساعت نخست پس از تولد، آغوز را دریافت می‌کنند.
در 24 ساعت اول پس از زایمان، سد روده کره بسته می‌شود و کره توانایی جذب مولکول‌های بزرگ مانند ایمونوگلوبولین‌ها را از طریق روده کوچک از دست می‌دهد. تا 12 ساعت پس از زایمان، میزان جذب ایمونوگلوبولین‌ها تقریباً 80 درصد کاهش می‌یابد.
بنابراین، بررسی کیفیت و میزان دریافت آغوز در ساعات نخست پس از تولد کره، برای اطمینان از انتقال ایمنی مناسب به او حائز اهمیت است.
بسیار خوب، اینگونه میتوان این بخش را ویرایش و روان‌تر نوشت:
دیسفاژی در کره اسب ها
دیسفاژی (dysphagia) در زبان لاتین از دو بخش “dys” به معنای بد و دشوار، و “phag” به معنای بلعیدن تشکیل شده و به معنای “دشواری در بلع” است.
برخی کره ها دچار رفلکس ضعیف مکیدن و بلع هستند که مصرف آغوز را برایشان مشکل می‌سازد. این مشکل می‌تواند ناشی از عواملی همچون شکاف کام، ضعف عضلانی، اختلالات عصبی یا آسیب‌های تروماتیک باشد.
نشانه‌های دیسفاژی اسب عبارتند از:
- شیر از یک یا هر دو سوراخ بینی
- سرفه در حین یا بعد از خوردن شیر
- ترشح شیر از دهان
بنابراین لازم است در چند ساعت نخست پس از تولد، کره اسب را به دقت زیر نظر داشته باشید.
یک کره سالم باید به طور متوسط 2 تا 3 لیتر آغوز را طی 4 بار تغذیه در 6 تا 8 ساعت نخست زندگی دریافت کند.
دلایل محرومیت از آغوز اسب عبارتند از:
- تولد زودرس
- تاخیر در شیر دادن
- مرگ مادیان
- بیرون ریختن زودرس آغوز
- سوء جذب روده کوچک
نحوه جمع‌آوری و نگهداری آغوز اسب
پس از جمع‌آوری اولین شیر ماده (آغوز)، می‌توانید آن را تا یک سال در فریزر با دمای منفی 4 تا منفی 20 درجه سانتی‌گراد نگهداری کنید. ایمونوگلوبولین‌های منجمد برای مدت طولانی پایدار هستند، اما کیفیت کلی آنها با گذشت زمان کاهش می‌یابد.
قبل از استفاده مجدد، آغوز را در دمای اتاق یا در آب گرم قرار دهید. استفاده از مایکروویو باعث از بین رفتن آنتی‌بادی‌ها می‌شود.
از آنجا که آغوز تنها در 12 تا 24 ساعت اول پس از زایمان در دسترس است، این بازه زمانی بسیار مهم محسوب می‌شود. پس از آن، تولید شیر به روال طبیعی باز می‌گردد و میزان ایمونوگلوبولین‌ها نیز رقیق‌تر می‌شود.
بهترین زمان برای جمع‌آوری آغوز، همان ساعات اولیه پس از زایمان است؛ زیرا با گذشت زمان، میزان غلظت ایمونوگلوبولین‌ها با افزایش حجم شیر، رقیق می‌شود. پس از زایمان، حداقل یک پیمانه کامل آغوز تولید می‌شود.
مکمل مناسب برای افزایش شیر مادیان و بالا بردن کیفیت آغوز اسب
مادیان در طول بارداری و شیردهی به یک رژیم غذایی متعادل نیاز دارند تا آغوز با کیفیت بالا برای کره اسب خود فراهم کنند و از تولید پایدار شیر پشتیبانی شود. جیره غذایی مادیان باید علاوه بر تأمین کالری مناسب برای افزایش وزن و رشد جنین، ویتامین‌ها و مواد معدنی موردنیاز مادر و کره در حال رشد را نیز تأمین کند.
مادیان‌های آبستن به مقادیر بیشتری از فسفر، کلسیم، مس، ید و ویتامین A نیاز دارند. مکمل‌هایی مانند “بن زا هورس” که حاوی عناصر معدنی کلات‌شده هستند، با جذب بهتر این مواد مغذی، نیازهای تغذیه‌ای اسب را فراهم می‌کنند. همچنین، سلنیوم موجود در این مکمل‌ها باعث بهبود عملکرد سیستم ایمنی در کره‌ها می‌شود.
هورس کلاب مشاوره تخصصی اسب
هورس کلاب با ارائه خدمات آموزشی و مشاوره تخصصی اسب، نقش مهمی در افزایش آگاهی پرورش‌دهندگان اسب درباره اهمیت حیاتی آغوز ایفا می‌کند. از طریق بلاگ تخصصی و تالار گفتگوی این پلتفرم، اعضا می‌توانند به اطلاعات دقیق و به‌روز درباره مدیریت صحیح تغذیه کره اسب‌ها، نحوه جمع‌آوری و نگهداری آغوز، و راهکارهای مقابله با مشکلاتی مانند دیسفاژی دسترسی پیدا کنند. همچنین، امکان مشاوره آنلاین با متخصصان، به ویژه در ساعات حساس پس از تولد کره، می‌تواند در تضمین دریافت کافی آغوز و در نتیجه سلامت بلندمدت کره اسب‌ها نقش حیاتی داشته باشد. به این ترتیب، هورس کلاب با پل زدن میان دانش تخصصی و نیازهای عملی پرورش‌دهندگان، گامی مهم در ارتقای سطح پرورش اسب در ایران برمی‌دارد.
