جفت ماندگی در مادیان به حالتی گفته می‌شود که در آن جفت پس از زایمان، به طور کامل از رحم جدا و دفع نمی‌شوند.
فهرست مطالب
زمان طبیعی دفع جفت:
به طور طبیعی، جفت باید تا 6 ساعت پس از زایمان خارج شود. این بازه می‌تواند بین 1 تا 12 ساعت متغیر باشد و تا 24 ساعت هم جفت ماندگی محسوب نمی‌شود.
خطرات جفت ماندگی در اسب:
جفت ماندگی در مادیان، عارضه‌ای خطرناک‌تر از گاو است. این عارضه می‌تواند منجر به التهاب رحم (متریت) و در نهایت مرگ حیوان شود.
علل جفت ماندگی:
کاهش ترشح هورمون استروژن در محل جفت، عامل اصلی جفت ماندگی در مادیان است. این اتفاق می‌تواند به دلایل مختلفی مانند کاهش مواد آنتی‌اکسیدانی روی دهد. کمبود ویتامین E و سلنیوم در محل جفت، منجر به کاهش ترشح استروژن و توقف مکانیسم بالغ شدن جفت می‌شود.
عوامل مستعد کننده جفت ماندگی:
علاوه بر کاهش ترشح هورمون استروژن که به آن اشاره شد، عوامل دیگری نیز می‌توانند در بروز جفت ماندگی در اسب نقش داشته باشند:
1. نارس بودن جفت
2. عدم حرکت کافی حیوان
3. زایمان زودرس:
در زایمان زودرس یا سقط جنین، احتمال جفت ماندگی افزایش می‌یابد. این امر ممکن است منجر به نارس ماندن جنین شود.
4. سستی رحم:
جدا شدن فيزيکی جفت بستگی به تداوم انقباضات رحمی پس از خروج گوساله دارد.
عواملی که برانقباضات رحمی تاثير مي گذارند عبارتند از:
- کمبود کلسیم: کمبود کلسیم در بدن، فعالیت عضلات رحم را ضعیف می کند و می تواند منجر به سستی رحم شود.
- سخت زایی: زایمان دشوار و طولانی می تواند به رحم آسیب برساند و منجر به سستی ثانویه رحم شود.
- عدم تعادل هورمونی: کمبود یا عدم تعادل هورمون‌ها می‌تواند باعث ضعیف شدن انقباضات رحمی و سستی رحم شود.
5. دوقلوزایی:
طول دوره بارداری در دوقلوها کوتاه‌تر است و این امر سبب زایمان زودرس و نارس بودن جنین‌ها می‌شود. همچنین، باز شدن بیش از حد رحم (میومتریوم) در بارداری دوقلو، منجر به سستی و ضعف آن در زایمان می‌شود.
احتمال وقوع جفت‌ماندگی با افزایش تعداد زایمان‌ها در حیوانات، بیشتر می‌شود. در حیواناتی که دچار جفت‌ماندگی شده‌اند، احتمال تکرار این اتفاق در زایمان‌های بعدی نیز وجود دارد.
عواقب جفت ماندگی در مادیان:
- کاهش احتمالی اشتها و شیر
- ایجاد بوی نامطبوع در شیر
- طولانی شدن فاصله زایش تا آبستنی مجدد
- کاهش سرعت جمع شدن رحم پس از زایمان
- عفونت‌های رحمی
تاثیر جفت ماندگی بر باروری اسب:
جفت ماندگی به تنهایی فعالیت بعدی دستگاه تناسلی را مختل نمی‌کند. اما عارضه متريت (یا همراه با جفت ماندگی) می‌تواند فاصله زایش را تا جفت‌گیری بعدی افزایش دهد. بنابراین تاثیر جفت ماندگی بر باروری به وجود یا عدم وجود عارضه متريت بستگی دارد.
عوامل مرتبط با جفت ماندگی:
کمبودهای جیره: کمبود سلنیوم، ویتامین E و ویتامین A در جیره غذایی حیوان می‌تواند خطر جفت ماندگی را افزایش دهد.
دستکاری‌های رحم: معاینات مکرر رحم، سونوگرافی و سایر اقدامات تهاجمی می‌توانند احتمال جفت ماندگی را بالا ببرند.
مدت زمان ماندن جفت: هرچه جفت بیشتر در رحم باقی بماند، احتمال عفونت و عوارض دیگر افزایش می‌یابد.
بر اساس تجربیات محققان انگلیسی، تلاش برای بیرون آوردن جفت در 48 ساعت اول پس از زایمان توصیه نمی‌شود. زیرا جفت در این زمان به طور کامل جدا نشده و تلاش برای جدا کردن آن می‌تواند منجر به خونریزی و آسیب به رحم شود.
بهترین زمان برای خارج کردن جفت، 2 تا 3 روز پس از زایمان است. در این زمان جفت به طور طبیعی شروع به جدا شدن می‌کند و احتمال خونریزی و عفونت کمتر است. اگر جفت در روزهای اول خارج شود، خطر بروز عفونت به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
محققان سوئیسی نیز این روش را تأیید کرده‌اند و عامل اصلی بیماری و عفونت را انباشت مایعات در رحم می‌دانند. در صورت مشاهده چرک در رحم، باید از آنتی‌بیوتیک‌ها و سایر داروها برای درمان عفونت استفاده شود.
پیشگیری از جفت ماندگی:
برای پیشگیری از جفت ماندگی در مادیان، معمولاً 30 تا 45 روز قبل از زایمان، مکمل‌های ویتامین E و سلنیوم تجویز می‌شود.
درمان جفت ماندگی در اسب:
برای درمان جفت ماندگی اسب، می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد. این روش‌ها شامل استفاده از اکسی‌توسین، بیرون کشیدن جفت با دست، درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها، و استفاده از داروهای ضد التهاب می‌شود.
از نظر فیزیولوژیکی، غشاء‌های جنین معمولاً ۱۲ ساعت پس از زایمان باید خارج شوند. باقی‌ماندن غشاء در داخل رحم نشانه‌ای از حالت پاتولوژیکی است. این باقی‌ماندن می‌تواند از ۴ تا ۸ روز یا حتی بیشتر ادامه یابد که در این صورت ممکن است باعث عفونت شود. بنابراین، در صورتی که جفت خارج نشود، باید به اقدامات درمانی بپردازیم تا از عفونت رحمی و ضایعات بعدی جلوگیری شود.
برای ضدعفونی رحم در جفت ماندگی از بسیاری از داروهای ضدعفونی استفاده می‌شود. به عنوان مثال، آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند پنی‌سیلین در صورت ایجاد عفونت مصرف می‌شوند. همچنین، اکسی‌توسین باعث ایجاد انقباضات می‌شود که به خروج جفت کمک می‌کند. تجویز محلول‌های کلسیم نیز در مواردی که کاهش کلسیم خون ایجاد شده باشد، انجام می‌شود.
پروستاگلاندین نیز به عنوان یک روش درمانی برای جفت ماندگی توصیه می‌شود، زیرا به عنوان عامل تونوسیته رحم عمل می‌کند. اغلب درمان‌های مورد استفاده برای کنترل جمعیت باکتری‌های داخل رحم هستند.
در همه موارد جفت ماندگی، بعد از حدود ۳۰ روز از زایمان، باید رحم را از نظر مامایی بررسی کرد.
هورس کلاب ارائه دهنده مشاوره تخصصی اسب
هورس کلاب، به عنوان پیشگام در ارائه خدمات جامع به جامعه اسب‌داران ایران، نقش مهمی در آگاهی‌رسانی و پیشگیری از مشکلات پیچیده‌ای مانند جفت ماندگی ایفا می‌کند. با توجه به اهمیت این عارضه و تأثیر آن بر سلامت مادیان و کره اسب، هورس کلاب با ارائه خدمات مشاوره تخصصی و آموزش‌های کاربردی، به صاحبان اسب کمک می‌کند تا با علائم، عوامل خطر و روش‌های پیشگیری از جفت ماندگی آشنا شوند. از طریق بلاگ تخصصی و ویدیو‌های آموزشی هورس کلاب، اعضا می‌توانند به جدیدترین اطلاعات درباره مدیریت تغذیه، مکمل‌های ضروری مانند بن‌زا هورس، و اهمیت مراقبت‌های پیش و پس از زایمان دسترسی پیدا کنند. همچنین، امکان ارتباط مستقیم با دامپزشکان و متخصصان از طریق پلتفرم هورس کلاب، به اعضا این امکان را می‌دهد تا در صورت بروز مشکل، سریعاً مشاوره تخصصی دریافت کنند. این خدمات جامع، نقش مهمی در ارتقای سطح مراقبت از اسب‌های باردار و کاهش خطرات مرتبط با جفت ماندگی ایفا می‌کند.
